هر آنچه که باید درباره کاخ توپکاپی بدانید

کاخ توپکاپی، شکوه و عظمت امپراتوری عثمانی

کاخ توپکاپی استانبول، نگینی در تاریخ امپراتوری عثمانی، نه فقط یک کاخ، بلکه شهری درون شهر بود. این مجموعه باشکوه که برای قرن‌ها مرکز قدرت و حکومت عثمانیان بود، امروزه به عنوان موزه‌ای بی‌نظیر، بازدیدکنندگان را به سفری در تاریخ این امپراتوری پهناور می‌برد. در این مقاله، به بررسی جامع کاخ توپکاپی، از تاریخچه و معماری گرفته تا بخش‌های مختلف و نکات بازدید می‌پردازیم.

تاریخچه کاخ توپکاپی

پس از فتح قسطنطنیه (استانبول امروزی) توسط سلطان محمد فاتح در سال ۱۴۵۳، ساخت کاخ توپکاپی در سال ۱۴۷۸ آغاز شد و تا قرن نوزدهم به عنوان اقامتگاه اصلی سلاطین عثمانی و مرکز اداری امپراتوری مورد استفاده قرار گرفت. این کاخ شاهد رویدادهای تاریخی بسیاری از جمله تاجگذاری‌ها، جشن‌ها، توطئه‌ها و تصمیمات سرنوشت‌ساز بوده است. در سال ۱۸۵۳، سلطان عبدالمجید اول، به دلیل تمایل به زندگی در کاخی به سبک اروپایی، اقامتگاه خود را به کاخ دولما باغچه منتقل کرد، اما توپکاپی همچنان از اهمیت خود برخوردار بود. در سال ۱۹۲۴، پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تأسیس جمهوری ترکیه، کاخ توپکاپی به موزه تبدیل شد.

معماری کاخ توپکاپی

معماری کاخ توپکاپی ترکیبی از سبک‌های مختلف معماری عثمانی، اسلامی و بیزانسی است. این کاخ بر روی تپه‌ای مشرف به دریای مرمره، تنگه بسفر و شاخ طلایی ساخته شده و چشم‌اندازهای بی‌نظیری را ارائه می‌دهد. کاخ توپکاپی از چهار حیاط اصلی تشکیل شده که توسط دیوارهایی از یکدیگر جدا شده‌اند. هر حیاط دارای کاربری خاص خود بوده و شامل ساختمان‌های مختلفی از جمله اتاق‌ها، تالارها، مساجد، کتابخانه‌ها، آشپزخانه‌ها و حمام‌ها است.

بخش‌های مختلف کاخ توپکاپی

دروازه همایون (باب همایون)، دروازه اصلی ورودی به کاخ است که به حیاط اول منتهی می‌شود.
حیاط اول (حیاط سپاهیان)، این حیاط بزرگ، محل استقرار سربازان و انجام مراسم‌های عمومی بوده است. در این حیاط، ساختمان‌هایی مانند ضرابخانه، نانوایی و آشپزخانه‌های سلطنتی قرار دارند.
دروازه میانی (باب السلام)، دروازه‌ای که حیاط اول را به حیاط دوم متصل می‌کند.
حیاط دوم (دیوان)، این حیاط، مرکز اداری امپراتوری بوده و محل برگزاری جلسات دیوان همایون (شورای سلطنتی) بوده است. در این حیاط، ساختمان‌هایی مانند دیوانخانه، برج عدالت و حرمسرا قرار دارند.
دروازه سعادت (باب السعاده)، دروازه‌ای که حیاط دوم را به حیاط سوم متصل می‌کند.
حیاط سوم (اندرون)، این حیاط، بخش خصوصی کاخ و محل زندگی سلطان و خانواده‌اش بوده است. در این حیاط، ساختمان‌هایی مانند کتابخانه احمد سوم، اتاق‌های مخصوص سلطان، خزانه و اتاق آثار مقدس قرار دارند.
حرمسرا، بخش خصوصی و محل زندگی زنان و فرزندان سلطان بوده است. این بخش شامل اتاق‌های متعدد، حمام‌ها و حیاط‌های اختصاصی است.

مهمترین بخش‌های قابل بازدید در کاخ توپکاپی

• خزانه که در آن مجموعه‌ای از جواهرات، سلاح‌ها، لباس‌ها و اشیاء گرانبهای متعلق به سلاطین عثمانی.
• اتاق آثار مقدس که مجموعه‌ای از آثار مقدس اسلامی از جمله ردای پیامبر اسلام (ص) و شمشیرهای صحابه در آن قرار دارد.
• حرمسرا که به عنوان بخش خصوصی کاخ با معماری و تزئینات خاص خود در توپکاپی قرار دارد.
• کتابخانه احمد سوم که خود مجموعه‌ای از نسخ خطی نفیس و کتاب‌های تاریخی است.
• دیوانخانه محل برگزاری جلسات دیوان همایون بود.